Anarchiści prowadzą szczegółowe i skomplikowane analizy mechanizmów, przy pomocy których bogaci i potężni wykorzystują media do propagandy na rzecz swoich własnych interesów. Może najlepszą z tych analiz jest “Propaganda Model” (Model propagandy), objaśniony przez Noama Chomsky’ego i Edwarda Hermana w pracy Manufacturing Consent (Produkując zgodę). Główne tezy tej pracy streścimy w niniejszej sekcji (zobacz też Necessary Illusions (Niezbędne złudzenia) Chomsky’ego, omawiające ten model mediów bardziej szczegółowo).
“Model propagandy” Chomsky’ego i Hermana zakłada istnienie bloku pięciu “filtrów”, które tak działają, by przesiewać wiadomości i inne materiały rozpowszechniane przez media. Te “filtry” powodują, że media odzwierciedlają punkt widzenia i interesy elity i budują “poparcie dla partykularnych interesów, mających przewagę w działaniach państwa i w prywatnej działalności” [Manufacturing Consent, p. xi]. Tymi “filtrami” są:
- rozmiary, koncentracja własności, majątek właścicieli i nastawienie na zyski dominujących firm na rynku środków masowego przekazu;
- reklamy jako najważniejsze źródło dochodów mediów;
- opieranie się ich na informacjach dostarczanych przez rząd, świat biznesu i “ekspertów” opłacanych i mianowanych przez te dwa nadrzędne źródła i czynniki władzy;
- “działa przeciwlotnicze” (ujemne reakcje na doniesienia mediów) jako środek ich dyscyplinowania; oraz
- “antykomunizm” jako narodowa religia i mechanizm kontroli.
“Surowiec w postaci wiadomości musi przejść przez kolejne filtry, pozostawiające tylko wyczyszczoną resztkę jako nadającą się do druku”, utrzymują Chomsky i Herman. Filtry te “utrwalają z góry powzięte założenia co do publicznych dyskusji i interpretowania faktów, oraz definicję tego, co jest warte podawania do wiadomości w pierwszym rzędzie, a to wyjaśnia podstawy i procesy liczące się w kampaniach propagandowych” [Manufacturing Consent (Produkując zgodę), p. 2]. Krótko rozpatrzymy istotę tych pięciu filtrów (przykłady pochodzą głównie z mediów amerykańskich).
Zanim będziemy kontynuować, podkreślmy raz jeszcze, że jest to tylko streszczenie tez Hermana i Chomsky’ego i nie możemy liczyć na przedstawienie tutaj całego bogactwa dowodów i argumentów przedstawionych zarówno w Manufacturing Consent (Produkując zgodę), jak i w Necessary Illusions (Niezbędnych złudzeniach). Polecamy każdą z tych książek w celu zapoznania się z dalszymi informacjami o “modelu propagandy” w środkach masowego przekazu i dowodami słuszności tego modelu.
- D.3.1 W jaki sposób rozmiar, koncentracja własności, bogactwo właściciela i nastawienie na zyski dominujących firm medialnych wpływa na zawartość mediów?
- D.3.2 Jaki rezultat wywołują reklamy jako najważniejsze źródło dochodów w środkach masowego przekazu?
- D.3.3 Dlaczego media mają zaufanie do rządu, biznesu i „ekspertów” opłacanych i zatwierdzanych przez rząd i biznes?
- D.3.4 W jaki sposób „działa przeciwlotnicze” są używane przez bogatych i możnych jako środek dyscyplinowania mediów?
- D.3.5 Dlaczego elita władzy wykorzystuje „antykomunizm” jako narodową religię i sposób kontroli?
- D.3.6 Czy sugerowanie, że media są wykorzystywane przez elitę jako narzędzia propagandy nie jest przypadkiem „teorią spiskową”?
- D.3.7 Czy powyższym „tezom propagandowym” o środkach masowego przekazu nie zaprzecza „wrogie” nastawienie reporterów, tj. demaskowanie przez nich korupcji władzy i biznesu?
